Kredyty frankowe: Unieważnić czy ugoda? Ekspert radzi!

Problem kredytów frankowych w Polsce to wciąż paląca kwestia, dotykająca tysięcy rodzin. Ten artykuł to kompleksowy przewodnik po aktualnej sytuacji prawnej i finansowej kredytobiorców, omawiający najnowsze orzecznictwo sądowe, dostępne opcje (pozew, ugoda) i praktyczne kroki, jakie można podjąć, aby skutecznie rozwiązać problem swojego kredytu w CHF.

Kredyty frankowe to problem, który dotknął w Polsce setki tysięcy osób, a jego skala wciąż jest ogromna. Z mojego doświadczenia wynika, że wiele osób czuje się zagubionych w gąszczu przepisów i orzeczeń. Nie dziwi mnie to sytuacja jest dynamiczna, a banki nie ułatwiają sprawy. Obecnie w sądach toczy się ponad 150 tysięcy spraw frankowych, co pokazuje, jak powszechne jest to zjawisko. Banki z kolei, w obliczu niekorzystnego dla nich orzecznictwa, muszą tworzyć ogromne rezerwy finansowe, aby pokryć potencjalne straty, co znacząco obciąża ich wyniki finansowe. To wszystko świadczy o tym, że problem jest systemowy i wymaga zdecydowanych działań ze strony kredytobiorców.

Zastanawiając się nad rozwiązaniem problemu kredytu frankowego, kluczowe jest zrozumienie, na czym polega unieważnienie umowy kredytowej. W praktyce oznacza to, że umowa jest traktowana tak, jakby nigdy nie została zawarta. Dla kredytobiorcy i banku pociąga to za sobą konkretne konsekwencje finansowe, oparte na zasadzie wzajemnego zwrotu świadczeń:

• Kredytobiorca zwraca bankowi: Wyłącznie kwotę kapitału, którą faktycznie otrzymał w złotówkach. Nie ma tu mowy o odsetkach, prowizjach czy innych opłatach związanych z kredytem.
• Bank zwraca kredytobiorcy: Sumę wszystkich wpłaconych przez niego rat kapitałowo-odsetkowych, wszelkich prowizji, opłat dodatkowych oraz składek na ubezpieczenia (np. niskiego wkładu własnego), które były pobierane w trakcie trwania umowy.

Dzięki temu, w wielu przypadkach, kredytobiorca nie tylko pozbywa się problemu frankowego, ale często otrzymuje również zwrot znacznej nadpłaty.

Kluczową rolę w ukształtowaniu obecnej, korzystnej dla frankowiczów sytuacji odegrały wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). To właśnie te orzeczenia stały się fundamentem dla polskiego sądownictwa, które w zdecydowanej większości spraw staje po stronie konsumentów. Najważniejszy dla mnie, jako eksperta, jest ten, który usuwa największą obawę kredytobiorców. TSUE jasno orzekł, że bankom nie przysługuje żadne wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału po unieważnieniu umowy. To był przełom, który znacząco wzmocnił pozycję frankowiczów i usunął ryzyko finansowe, którego wielu się obawiało.

Bankom nie przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału po unieważnieniu umowy kredytowej.

To orzeczenie sprawiło, że droga sądowa stała się nie tylko realna, ale i niezwykle opłacalna.

Droga sądowa z bankiem: czy to najlepsze wyjście?

Decyzja o wejściu na drogę sądową z bankiem może wydawać się skomplikowana, ale z mojego doświadczenia wynika, że to najczęściej najkorzystniejsze rozwiązanie. Proces, choć wieloetapowy, jest dobrze ugruntowany i przewidywalny. Oto typowy przebieg sprawy sądowej:

1. Analiza umowy i wybór kancelarii: Pierwszym krokiem jest dokładna analiza Twojej umowy kredytowej pod kątem klauzul abuzywnych. Następnie wybierasz kancelarię prawną specjalizującą się w sprawach frankowych, która przygotuje strategię i dokumenty.
2. Złożenie pozwu: Kancelaria składa pozew do sądu. W tym momencie możesz również złożyć wniosek o zabezpieczenie roszczenia, czyli o wstrzymanie płatności rat na czas trwania procesu.
3. Postępowanie w I instancji: Sąd pierwszej instancji (najczęściej Sąd Okręgowy) przeprowadza rozprawy, przesłuchuje strony i świadków (jeśli są potrzebni), a także może powołać biegłego (choć w sprawach frankowych często nie jest to konieczne).
4. Ewentualna apelacja i postępowanie w II instancji: Jeśli któraś ze stron nie zgadza się z wyrokiem sądu I instancji, może wnieść apelację. Sprawa trafia wtedy do sądu drugiej instancji (Sądu Apelacyjnego), który ponownie analizuje sprawę.
5. Prawomocny wyrok: Po zakończeniu postępowania w II instancji (lub jeśli nie było apelacji, po wyroku I instancji), wyrok staje się prawomocny. To oznacza, że jest on ostateczny i wiążący.

Cały proces wymaga cierpliwości, ale jego efekty są zazwyczaj bardzo satysfakcjonujące.

Rozumiem, że kwestie kosztów i czasu trwania procesu są dla wielu osób kluczowe. Z mojego punktu widzenia, inwestycja w proces sądowy zazwyczaj zwraca się z nawiązką. Oto, czego możesz się spodziewać:

• Opłata od pozwu: Dla konsumentów jest to stała opłata w wysokości maksymalnie 1000 zł, niezależnie od wartości przedmiotu sporu.
• Wynagrodzenie kancelarii: Kancelarie prawne oferują różne modele rozliczeń. Często jest to opłata wstępna plus tzw. „success fee”, czyli procent od wygranej kwoty. Ważne jest, aby model wynagrodzenia był jasny i transparentny od początku.
• Ewentualny koszt biegłego: W niektórych sprawach sąd może powołać biegłego z zakresu rachunkowości, co wiąże się z dodatkowym kosztem, zazwyczaj dzielonym między strony. Jednak w wielu sprawach frankowych, zwłaszcza po ugruntowaniu linii orzeczniczej, biegły nie jest już niezbędny.
• Czas trwania procesu: Średnio sprawa frankowa w dwóch instancjach trwa od 2 do 4 lat. Wiem, że to długo, ale pamiętajmy o skali korzyści.

Mimo tych kosztów i czasu, korzyści finansowe z wygranej, często sięgające setek tysięcy złotych, sprawiają, że droga sądowa jest uważana za najkorzystniejsze rozwiązanie.

Zastanawiasz się, dlaczego kredytobiorcy masowo wygrywają w sądach? Odpowiedź jest prosta i opiera się na solidnych podstawach prawnych. Statystyki są jednoznaczne: około 98% spraw frankowych kończy się wygraną kredytobiorców. Główną przyczyną są tzw. niedozwolone (abuzywne) klauzule przeliczeniowe, które banki stosowały w umowach. Sądy, opierając się na orzecznictwie TSUE i Sądu Najwyższego, konsekwentnie uznają te klauzule za niewiążące dla konsumenta. Oznacza to, że banki naruszyły prawa konsumenta, stosując postanowienia, które nie były indywidualnie negocjowane i kształtowały prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając interesy kredytobiorcy. To właśnie ta niezgodność z prawem jest fundamentem, na którym opierają się wygrane sprawy.

Ugoda z bankiem: atrakcyjna alternatywa czy ukryta pułapka?

W obliczu masowych przegranych w sądach, banki coraz aktywniej proponują kredytobiorcom ugody. Z mojego doświadczenia wynika, że warunki tych ugód są bardzo zróżnicowane i zazwyczaj znacznie mniej korzystne niż unieważnienie umowy w sądzie. Najczęściej ugody te opierają się na dwóch głównych elementach:

• Przewalutowanie kredytu na PLN: Twoja umowa zostaje przekształcona na kredyt złotówkowy, zazwyczaj z oprocentowaniem opartym na wskaźniku WIBOR lub WIRON, co oznacza, że nadal będziesz płacić zmienną ratę.
• Częściowe umorzenie salda zadłużenia: Bank zgadza się na umorzenie pewnej części Twojego długu, co ma zachęcić Cię do zaakceptowania ugody. Niestety, kwota umorzenia jest zazwyczaj niższa niż korzyści, które możesz uzyskać w sądzie.

Warto dokładnie przeanalizować każdą propozycję ugody, najlepiej z pomocą niezależnego eksperta, aby ocenić jej rzeczywistą opłacalność.

Aby lepiej zobrazować różnice, przygotowałam uproszczoną symulację finansową. Pamiętaj, że każda sytuacja jest indywidualna, ale ten przykład dobrze pokazuje ogólne trendy:

Element porównania	Korzyść z unieważnienia umowy (wyrok sądowy)	Korzyść z ugody (propozycja banku)
Zwrot wpłaconych rat i opłat	Bank zwraca wszystkie wpłacone raty, prowizje i ubezpieczenia (często dziesiątki, a nawet setki tysięcy złotych).	Brak zwrotu wpłaconych rat. Bank jedynie przewalutowuje kredyt i umarza część salda.
Pozostałe zadłużenie	Musisz zwrócić bankowi jedynie nominalną kwotę wypłaconego kapitału w PLN. Często okazuje się, że już spłaciłeś więcej niż pożyczyłeś, więc nie masz już żadnego długu.	Kredyt zostaje przewalutowany na PLN, a Ty nadal spłacasz kredyt, choć z częściowo umorzonym saldem. Pozostajesz z długiem złotówkowym.
Przyszłe zobowiązania	Brak dalszych zobowiązań kredytowych. Hipoteka zostaje wykreślona.	Dalsza spłata kredytu złotówkowego, z ratami zależnymi od stóp procentowych (WIBOR/WIRON).
Status prawny	Umowa jest nieważna od samego początku, co daje pełną pewność prawną.	Umowa zostaje zmieniona, ale nadal pozostajesz w relacji kredytowej z bankiem.

Jak widać, korzyści płynące z unieważnienia umowy są zazwyczaj znacznie większe i dają pełną wolność od zobowiązania.

Przejście na kredyt złotówkowy w ramach ugody z bankiem, choć na pierwszy rzut oka może wydawać się atrakcyjne, niesie ze sobą istotne ryzyko. Po zawarciu takiej ugody, Twój kredyt staje się wrażliwy na wahania stóp procentowych w Polsce, które są odzwierciedlane przez wskaźniki takie jak WIBOR czy WIRON. W obecnej sytuacji gospodarczej, gdzie stopy procentowe mogą być wysokie i niestabilne, oznacza to, że Twoja rata może znacząco wzrosnąć lub podlegać nieprzewidywalnym zmianom. Z mojego punktu widzenia, to zamiana jednego ryzyka (kursowego) na inne (ryzyko stopy procentowej), które w dłuższej perspektywie może okazać się równie, a nawet bardziej kosztowne. Warto pamiętać, że frankowicze walczyli o uwolnienie się od ryzyka, a ugoda często oferuje jedynie jego transformację.

Decyzja między ugodą a drogą sądową nie jest łatwa i zależy od indywidualnej sytuacji. Oto zestawienie, które może pomóc w podjęciu świadomej decyzji:

Kiedy ugoda MOŻE być opcją	Kiedy unieważnienie jest LEPSZYM wyborem
Potrzeba szybkiego zamknięcia tematu i unikania stresu związanego z procesem sądowym.	Większość przypadków, gdzie kredytobiorca chce odzyskać maksymalne korzyści finansowe.
Bardzo mała kwota do odzyskania (np. kredyt spłacony w całości lub prawie w całości, niewielka nadpłata).	Kredytobiorca chce całkowicie uwolnić się od kredytu i banku, wykreślić hipotekę.
Brak możliwości finansowania kosztów sądowych i wynagrodzenia kancelarii (choć wiele kancelarii oferuje elastyczne modele płatności).	Kredytobiorca chce uniknąć ryzyka związanego z oprocentowaniem WIBOR/WIRON.
Brak wiary w wygraną w sądzie (choć statystyki mówią co innego).	Kredytobiorca ma czas i cierpliwość na proces sądowy, który przyniesie znacznie większe korzyści.

Spór z bankiem w praktyce: co musisz wiedzieć przed startem?

Wybór odpowiedniej kancelarii prawnej to jeden z najważniejszych kroków w całym procesie. Z mojego doświadczenia wiem, że to od niej w dużej mierze zależy sukces Twojej sprawy. Oto na co warto zwrócić uwagę:

• Specjalizacja: Upewnij się, że kancelaria faktycznie specjalizuje się w sprawach frankowych, a nie zajmuje się wszystkim po trochu. Prawo bankowe jest złożone i wymaga głębokiej wiedzy.
• Doświadczenie i liczba wygranych spraw: Zapytaj o historię sukcesów kancelarii. Im więcej wygranych spraw, tym większe doświadczenie i znajomość specyfiki procesów.
• Jasny model wynagrodzenia: Upewnij się, że rozumiesz, jak będzie wyglądało rozliczenie. Preferowany jest model opłaty wstępnej plus "success fee" (procent od wygranej kwoty), który motywuje kancelarię do działania na Twoją korzyść.
• Opinie innych klientów: Poszukaj opinii w internecie, na forach i w mediach społecznościowych. Dobre referencje są bardzo cenne.
• Komunikacja: Ważne jest, aby kancelaria była otwarta na komunikację i regularnie informowała Cię o postępach w sprawie.

Jedną z kwestii, która często budzi obawy kredytobiorców, jest przedawnienie roszczeń banku o zwrot kapitału. Chcę Cię uspokoić: zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, 3-letni termin przedawnienia dla banku zaczyna biec dopiero od momentu, gdy kredytobiorca skutecznie zakwestionuje umowę, a nie od momentu wypłaty kredytu. To bardzo ważna informacja, która daje kredytobiorcom bezpieczną pozycję. Oznacza to, że nawet jeśli Twój kredyt został zaciągnięty wiele lat temu, bank nie może powołać się na przedawnienie swojego roszczenia o zwrot kapitału, dopóki Ty nie podjąłeś działań w celu unieważnienia umowy. To daje Ci czas na przemyślenie i przygotowanie się do procesu.

Często słyszę pytanie: "Czy mogę przestać płacić raty na czas trwania procesu?" Odpowiedź brzmi: tak, jest taka możliwość, ale wymaga to podjęcia odpowiednich kroków prawnych. Prawnik może złożyć wniosek o tzw. zabezpieczenie roszczenia. Jeśli sąd przychyli się do tego wniosku, wyda postanowienie, które pozwala na sądowe wstrzymanie obowiązku spłaty rat do czasu wydania prawomocnego wyroku. To ogromna ulga finansowa dla wielu kredytobiorców, która pozwala odetchnąć i zmniejszyć obciążenia w trakcie trwania procesu. Warto jednak pamiętać, że nie jest to automatyczne i zależy od decyzji sądu, który ocenia szanse powodzenia Twojej sprawy.

Po prawomocnej wygranej w sądzie następuje etap rozliczenia z bankiem. To moment, w którym odczuwasz realne korzyści z podjętych działań. Proces wygląda następująco: bank ma obowiązek zwrócić Ci wszystkie nadpłacone kwoty, czyli różnicę między sumą wszystkich Twoich wpłat a kwotą kapitału, którą faktycznie pożyczyłeś. Jeśli suma Twoich wpłat przekroczyła kwotę wypłaconego kapitału, bank musi oddać Ci tę nadpłatę. Co więcej, hipoteka obciążająca Twoją nieruchomość zostaje wykreślona, co oznacza, że Twoja nieruchomość jest wolna od obciążeń bankowych. To symboliczny i bardzo konkretny koniec Twojej przygody z kredytem frankowym, dający poczucie finansowej wolności i bezpieczeństwa.

Przeczytaj również: Gdzie dostanę pożyczkę z KRD? Sprawdzone opcje dla zadłużonych

Kredyt frankowy: najważniejsze lekcje i Twoje następne kroki

Mam nadzieję, że ten kompleksowy przewodnik rozwiał wiele Twoich wątpliwości dotyczących kredytów frankowych i jasno wskazał dostępne ścieżki działania. Moim celem było dostarczenie rzetelnych informacji, które pomogą Ci podjąć świadomą i najlepszą dla Ciebie decyzję w tej trudnej sytuacji. Pamiętaj, że masz realne możliwości uwolnienia się od tego obciążenia. Oto najważniejsze wnioski, które warto zapamiętać:

• Unieważnienie umowy jest najkorzystniejsze: Statystyki mówią same za siebie niemal 98% spraw frankowych kończy się wygraną kredytobiorców, a wyroki TSUE potwierdzają, że bankom nie należy się wynagrodzenie za korzystanie z kapitału.
• Ugody bankowe są mniej opłacalne: Propozycje banków zazwyczaj nie dorównują korzyściom płynącym z wyroku sądowego i często wiążą się z ryzykiem zmiennej stopy procentowej (WIBOR/WIRON).
• Droga sądowa jest przewidywalna i opłacalna: Mimo że proces trwa pewien czas, jest to inwestycja, która zazwyczaj zwraca się z nawiązką, przynosząc finansową wolność.
• Wybór kancelarii to podstawa: Postaw na doświadczonych specjalistów, którzy zapewnią Ci profesjonalne wsparcie i jasne warunki współpracy.

Z mojego wieloletniego doświadczenia w pracy z kredytobiorcami frankowymi wiem, że najtrudniejszy jest zawsze ten pierwszy krok decyzja o podjęciu walki. Wiele osób obawia się skomplikowanych procedur i długiego czasu oczekiwania. Jednak widząc, jak wiele rodzin odzyskało spokój i stabilność finansową dzięki unieważnieniu umowy, mogę z całą pewnością stwierdzić, że warto podjąć to wyzwanie. Nie ma sensu dłużej czekać, gdy prawo stoi po Twojej stronie. Czy macie już za sobą proces sądowy z bankiem, a może dopiero rozważacie podjęcie działań? Jakie są Wasze doświadczenia lub największe obawy? Podzielcie się swoimi przemyśleniami lub pytaniami w komentarzach poniżej!